مراد کاویانی راد؛ محمد محمدی
چکیده
کمتر از سه درصد آب‌های کره زمین شیرین است.زیست و زیستگاه در مفهوم کلان خود وابسته به همین آب هستند. طی چند دهه گذشته برخاسته از رشد جمعیت، گسترش کشاورزی، رشد صنعت، تغییر اقلیم و خشک‌سالی‌های پیاپی ، دسترسی بشر به آب را پیوسته فروکاستهاند بهگونهای که تداوم وضعیت موجود مانایی و پایایی زیست و مدنیت انسان را تهدید می‌کند. این ...
بیشتر
کمتر از سه درصد آب‌های کره زمین شیرین است.زیست و زیستگاه در مفهوم کلان خود وابسته به همین آب هستند. طی چند دهه گذشته برخاسته از رشد جمعیت، گسترش کشاورزی، رشد صنعت، تغییر اقلیم و خشک‌سالی‌های پیاپی ، دسترسی بشر به آب را پیوسته فروکاستهاند بهگونهای که تداوم وضعیت موجود مانایی و پایایی زیست و مدنیت انسان را تهدید می‌کند. این آسیب، توجه کارگزاران و پژوهشگران به امنیت آب را در پی‌داشته‌است. استان خراسان جنوبی در شرق ایران به‌ذات استانی کم بارش با اقلیمی گرم و خشک است و طی دو دهه گذشته درگیر خشک‌سالی‌های پیاپی و اضافه برداشت از مخازن آب زیرزمینی بوده وضعیتی که طی سال‌های گذشته به تشدید تنش‌ها و نزاع‌های اجتماعی آب‌پایه در استان انجامیده است. مقاله حاضر که کاربردی و روش‌شناسی حاکم بر آن تبیینی-تحلیلی است، و یافتههای آن نیز به روش کتابخانه‌ای(کتب،نشریات و اینترنت) گرداوری شده بر این فرضیه استوار است که طی سال‌های اخیر کاهش بارشها و افت سطح آب‌خوان‌های استان خراسان جنوبی با افزایش شمار نزاع‌ها و دعاوی ارتباط دارد. نتیجه پژوهش نشان داد شیب نزولی بارندگی ها ، گفتمانهای توسعه ( افزایش تعداد چاه موتورها و توسعه تولیدات کشاورزی در سبد خانوار ) ، کاهش سطح مخازن آب را همراه داشته و در نتیجه آن تعداد تنش‌ها، نزاع‌ها و دعاوی حقوقی خراسان جنوبی در حوزه منابع آبی افزایش یافته و بر امنیت آب استان اثرگذار بوده است .
